اقتصاد کرهجنوبی در بین کشورهای آسیایی و به ویژه در بین اقتصادهای پیشرفته و نوظهور آسیای جنوب‌شرقی، یکی از بهترین عملکردها را در زمینه مهار افزایش قیمت‌ها و مدیریت التهابات تورمی داشته است، به طوری که در بیشتر بحران‌های پولی، بانکی، ارزی و اقتصادی چهار دهه اخیر، به ویژه در تنش ارزی اواخر دهه ۹۰ میلادی، بحران پولی ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ جنوب‌شرق آسیا، بحران مالی ۲۰۰۸ جهان، بحران ارزی ۲۰۱۵ کره و ژاپن و همه‌گیری پاندمی کرونای ۲۰۱۹، توانست وضعیت مولفه‌های کلان مالی و اقتصادی خود را در شرایط نسبتا متعادلی نگه دارد. در این بین، به استناد آراء و دیدگاه متخصصان و صاحب‌نظران پولی و بانکی، نقش محوری بانک مرکزی مستقل و عملگرای کرهجنوبی در عبور کم‌هزینه اقتصاد این کشور از میانه بحران‌های مالی پیشین غیرقابل انکار است، سیاست‌گذارانی که با تصمیمات کارشناسانه و استفاده از ابزارهای پولی کارآمد و سیاست‌های منعطف، توانسته‌اند در بیشتر سالهای دهه‌های گذشته، شاخص‌های کلانی همچون نرخ تورم را با تدبیر و ابتکارعمل در محدوده مجاز و استاندارد حفظ نمایند. لذا با توجه به کارنامه درخشان سیاست‌گذاران پولی این کشور در مسئله مدیریت بهینه نرخ تورم، در بخش سوم از مجموعه مقالات مرتبط با پرونده پژوهشی "بانکداران مرکزی، میراث‌داران مهار تورم" به سراغ تبیین و بررسی عملکرد بانک مرکزی کرهجنوبی در این زمینه می‌رویم.
اقدامات بانک مرکزی کرهجنوبی در فرآیند مدیریت موفق التهابات تورمی
یکی از دلایل اصلی موفقیت بانک مرکزی کرهجنوبی در اجرای صحیح فرآیند مهار موفق التهابات تورمی، به مسئله مدیریت جریان نقدینگی و هدایت اعتبارات، کارآمدی مکانیزم‌های نظارتی، پایش و رصد مستمر و فراگیر اقدامات و عملکردها در این حوزه بازمی‌گردد. در حقیقت، بانک مرکزی کرهجنوبی به نمایندگی تام از دولت این کشور، یک سازوکار نظام‌مند و پویا در باب رصد و پایش اعتبارات اعطایی در راستای تضمین تخصیص صحیح منابع و جلوگیری از انحراف در فرآیندهای عملیاتی و همچنین، یک سازوکار انگیزشی کارآمد و دقیق برای مرتبط ساختن حمایت‌های اعتباری خود با عملکرد دریافت‌کنندگان اعتبارات، طراحی کرد. با استناد به اطلاعات و آمارهای رسمی، به سبب استقرار و فعالیت این مکانیزم نظارتی، تقریبا هیچ شاهدی از وجود انحراف در مدیریت جریان نقدینگی و هدایت اعتبارات یا تداوم حمایت مالی بانک مرکزی از بخش‌ها، صنایع و کسب‌وکارهای ناموفق، گزارش نشده است. در حقیقت در کرهجنوبی برخلاف بسیاری از کشورها، ملاحظات سیاسی و غیراقتصادی در انتخاب طرح‌ها یا گزینش بخش‌ها و صنایع هدف در جهت تخصیص منابع بانکی و هدایت جریان نقدینگی، دخیل نبوده و همین امر موجب شده است که در اقتصاد داخلی کرهجنوبی، در طی سالیان متمادی، امکان مدیریت صحیح و بهینه نرخ تورم و جلوگیری از آشفتگی و افزایش ناگهانی در قیمت‌ها، به ویژه در قیمت کالاهای اساسی و استراتژیک، فراهم شود.
اصلاح و بازطراحی سیاست‌های پولی کلان با تمرکز بر مدیریت بلندمدت جهش قیمتی
پس از بحران مالی و ارزی ۲۰۱۵ کره و ژاپن، اقتصاد کرهجنوبی با پشت سر گذاشتن سومین تنش اقتصادی از ابتدای هزاره جدید، به عنوان یکی از ملتهب‌ترین کشورهای آسیای جنوب‌شرقی از منظر شاخص‌های کلان مالی شناخته شده بود. به همین دلیل، رئیس و مدیران ارشد جدید فدرال بانک کرهجنوبی، در یکی از عاجل‌ترین اقدامات خود در ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی، دست به اصلاحات بنیادین زده و به بازطراحی اساسی در سیاست‌های پولی کلان خود پرداخت. در حقیقت، بانک مرکزی کرهجنوبی در سیاست‌گذاری جدید خود، یک رویکرد مدون ۳۶ ماهه فراگیر و جامع در طراحی، تصمیم‌سازی و عملیاتی کردن سیاست‌های پولی به کار گرفت و هدف از اتخاذ این رویکرد جدید سیاستی را جهش تولید، افزایش نرخ صادرات، بهبود بستر سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی مولد در اقتصاد کره و کمک به رفاه عمومی اقتصادی که در نهایت منجر به بهبود بستر ثبات قیمتی و کنترل نظام‌مند نرخ تورم در سراسر بخش‌های صنعت خدمات مالی و بانکی کشور شود، اعلام کرد.
مبتنی بر همین اصلاحات انجام گرفته و در ادامه روند سیاست‌های انعطاف‌پذیر ضدتورمی، بانک مرکزی کرهجنوبی در اواسط این دوره ۳۶ ماهه، جهت نیل به آرمان مدنظر خود، مهم‌ترین اهداف عملیاتی جدید را بر ایجاد پایداری بهینه و استاندارد در سطح عمومی قیمت‌ها در بازه میان‌مدت و بلندمدت قرار داد و در همین راستا، یک دستورالعمل اجرایی متنوع مالی، ارزی، بانکی و اقتصادی را با هماهنگی دولت و تائیدیه پارلمان کره، به تصویب رساند که برای پیاده‌سازی، به وزارتخانه‌ها و نهادهای ذیربط این کشور، ابلاغ شد.
در دستورالعمل اجرایی جدید و سیاست‌گذاری‌های اصلاح شده ضدتورمی، نوع و نحوه به کارگیری ابزارهای سیاست پولی توسط کمیته سیاست پولی بانک مرکزی کرهجنوبی، به مرور توسعه می‌یافت و در صورت لزوم، مورد تغییر و بازبینی مجدد، قرار میگرفت. به عنوان نمونه، در بخشی از این لایحه قانونی، جهت کشف و استخراج داده‌های مرتبط با میزان حقیقی تورم، رشد اقتصادی، شاخص قیمت تولیدکننده، شاخص قیمت مصرف‌کننده، نرخ بیکاری زنان و مردان به تفکیک، سطح اشتغال استاندارد و تحلیل شاخص‌های رفاه عمومی، گسترده‌ترین سبد مصرف خانوار، صنایع و کسب‌وکارها و تغییرات آن در یک روند ۱۲ ماهه، مورد بررسی و تبیین جامع قرار گرفت. منطبق با برنامه تیم اجرایی بانک مرکزی، با توجه به ماهیت متقارن هدف‌گذاری شاخص‌های کلان، کمیته سیاست پولی بانک مرکزی، تمامی انحرافات مرتبط با مولفه‌های تشکیل‌دهنده سیاست‌گذاری ضد جهش قیمتی را رصد کرده و نسبت به هدایت آن به مسیر اصلی، اقدامات مقتضی را به کار می‌گرفتند. برآیند تصمیمات و سیاست‌های پولی اصلاح شده جدید بانک مرکزی کرهجنوبی در برنامه سه ساله موجب شد که اقتصاد داخلی کره، به توانایی نگه‌داشت نرخ تورم در محدوده مجاز تعیین شده، دست یافته و بحران پاندمی کرونای ۲۰۱۹ را با کمترین هزینه و بدون آسیب جدی و مهلک به روند مدیریت شاخص‌های کلان مالی و اقتصادی، به ویژه مدیریت نرخ تورم، پشت سر گذاشت.
ایجاد جریان کارآمد، مدیریت شده و ضد تورم‌ساز در اعطای تسهیلات اعتباری
یکی دیگر از رویکردهای مهم بانک مرکزی کرهجنوبی در طرح مدیریت بسترهای قیمتی و التهابات تورمی، پافشاری بر ایجاد جریان کارآمد، مدیریت شده و ضد تورم‌ساز در اعطای تسهیلات سیاستی هدفمند برای دستیابی به اهداف میان‌مدت و بلندمدت بانک مرکزی در حوزه شاخص‌های کلان بود. زیرا بانکداران مرکزی کره معتقد بودند که یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش ناگهانی نرخ تورم، هدایت جریان اعتبارات به سمت صنایع نامولد و غیربهینه بوده است که با انباشت حجم عظیم پول و عدم گردش مناسب جریان مالی در کشور، امکان بروز شوک‌های پولی را به وجود آورده است. به همین دلیل، بانک مرکزی کرهجنوبی با تغییر و اصلاح در سیاست‌های اعتباری خود و بازنگری در جریان مالی تزریق شده به مشاغل، صنایع و کسب‌وکارهای مختلف، رویکرد جدیدی را اتخاذ کرد. در این نوع از تسهیلات بانکی، تخصیص منابع و جریان اعتبارات اعطایی، بخش‌های مشخصی از اقتصاد کرهجنوبی را مورد هدف قرار می‌داد که همین امر موجب می‌شد که بانک مرکزی بتواند با مدیریت فرآیند توزیع پولی، امکان مهار تنش‌های قیمتی را پیدا کند.
بهبود وضعیت استقلال عملکردی بانک مرکزی، به مدیریت نرخ تورم کره کمک کرد
شاید بتوان گفت که بزرگترین دستاورد بانک مرکزی کرهجنوبی از آغاز هزاره جدید تا به امروز، که با تحقق آن توانست به بسیاری از اهداف متعالی مدنظر خود برسد، تلاش و موفقیت در حفظ، افزایش و ارتقا قابل ملاحظه سطح استقلال عملکردی این نهاد مالی بوده است. در آخرین رتبه‌بندی مرتبط با شاخص میزان مستقل بود بانک‌های مرکزی در سال ۲۰۲۳، فدرال بانک کرهجنوبی به عنوان قابل اعتمادترین نهاد پولی و بانکی در بین بازارهای نوظهور و پیشرفته قاره آسیا شناخته شد. این امر به سبب تلاش‌هایی بود که در یک بازه زمانی هفت ساله یعنی از زمان پایان بحران ارزی ۲۰۱۵ کره و ژاپن تا سال ۲۰۲۳ میلادی انجام گرفت و روسا و مدیران بانک مرکزی کرهجنوبی به بهبود ظرفیت، شفافیت و عملکرد این نهاد پولی پرداختند. تغییر رویکرد دولت کرهجنوبی، کاهش معناددار و قابل توجه مداخلات غیرکارشناسانه و فراقانونی و همچنین مشارکت نهادهای اقتصادی تحت نظارت دولت با بانک مرکزی موجب شد که عملکرد مستقل فدرال بانک کره مورد توجه سازمان‌های مالی و پولی مطرح و معروف جهان قرار گیرد، به طوری که این اعتبار موجب شد در پارهای از زمان‌ها، بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در طول تنش‌های تورمی، به کمک اقتصاد کره شتافته و در تعامل موثر با بانک مرکزی این کشور، از بروز فجایع اقتصادی و ملی جلوگیری نمایند. به عنوان نمونه، در اواسط سال ۲۰۲۰ میلادی هنگامی که اقتصاد کرهجنوبی در اثر پیامدهای ناشی از پاندمی کرونا، دچار کاهش شدید تولیدات در همه سطوح و بخش‌ها و افزایش بحران نیروی کار موثر و در نتیجه، افزایش شدید قیمت کالاها و خدمات، به ویژه کالاهای اساسی (موادغذایی، خوراکی‌ها و ارزاق) شده بود، بانک جهانی به طور اضطراری برای بانک مرکزی کرهجنوبی، سوآپ اعتباری به ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار را بازگشایی کرد و با این امر و تزریق تسهیلات اعتباری لازم به صنایع، مشاغل و کسب‌وکارها در کمترین زمان ممکن، از بروز یک فاجعه تمام عیار تورمی در تاریخ کرهجنوبی جلوگیری شد. با استناد به پژوهش‌های عملیاتی، گزارش‌های تحلیلی و تبیین و بررسی آراء صاحب‌نظران اقتصاد مالی و پولی، استقلال عملکردی حقیقی و سازمان‌مند بانک مرکزی کرهجنوبی در بین اقتصادهای نوظهور و پیشرفته آسیایی موجب ارتقا سطح اعتبار هویتی و اجرایی این نهاد در بین مراکز و سازمان‌های اقتصادی و مالی بین‌المللی شده و همین مسئله، به روسا و مدیران این نهاد پولی کمک کرده است تا بتوانند سیاست‌گذاری‌ها و تصمیمات سیاستی مختلف خود را در طی سالیان متمادی، با ضریب موفقیت بالایی به سرانجام برسانند.
نظر شما